Piszemy ten tekst, wiedząc, że biegi ultra, czyli ultramaratony, to temat prawie tak długi, jak ich dystanse. Nie przedstawimy Wam dzisiaj całego świata „ultra” (ba – prawdopodobniej tylko jego mikrofragment), ale odpowiemy na kilka ważnych pytań, co być może zachęci Was do dalszych poszukiwań i wchodzenia w temat jeszcze głębiej.
Czym są biegi ultra?
Posłużymy się teraz dużym uproszczeniem: w świecie biegowym istnieją niewidzialne „pułapy”, po które sięga się wraz z kolejnymi kilometrami w nogach. Umownie można podzielić zdobywane dystanse następująco:
- 5 km
- 10 km
- 20 km
- półmaraton (21,0975 km)
- maraton (42,195 km)
- biegi ultra (czyli umownie wszystko ponad dystans maratonu)
Biegi ultra, czyli inaczej ultramaratony, to długodystansowe biegi na dystansie większym niż maraton – powyżej 42,195 km.
Pole znaczeniowe biegów ultra jest jednak bardzo szerokie: są tu zarówno biegi 45 kilometrowe, trasy jak z Krakowa do Warszawy, biegi kilkugodzinne i takie na kilka lub kilkanaście dób!
W jakim terenie odbywają się biegi ultra? W każdym: może to być asfalt, może to być droga polna, górska czy piaszczysta. Trasa może prowadzić od punktu do punktu lub przebiegać pętlami.
Ważną częścią biegów ultra i przygotowania do nich jest nie tylko trening fizyczny, ale przede wszystkim mentalny. Na długich dystansach tym, czym ostatecznie zwyciężają zawodnicy, jest właśnie silna głowa.
Ultramaratony to rywalizacje przeznaczone dla osób z (długą) historią biegową – nie da się ich ukończyć bez wieloletniego przygotowania. Udział w takich zawodach powinien być poprzedzony solidnymi badaniami lekarskimi, konsultacjami z fizjoterapeutą, a przygotowanie powinno się odbywać pod okiem trenera.
Przeczytajcie koniecznie wpis Długie dystanse biega się głową.
Najpopularniejsze biegi ultra w Polsce
W Polsce nie brakuje biegów ultra! Zobaczcie tylko, gdzie można się sprawdzić.
Polskie górskie ultramaratony
- Bieg Rzeźnika (Bieszczady)
Jeden z najbardziej znanych i kultowych ultramaratonów w Polsce. Trasa biegnie przez malownicze Bieszczady, a dystanse zaczynają się od 30 km i sięgają nawet 160 km.
Kiedy: czerwiec
Strona: https://www.biegrzeznika.pl/
- Chudy Wawrzyniec (Beskid Żywiecki)
Trasa prowadzi przez góry Beskidu Żywieckiego, a biegacze mogą wybierać między kilkoma dystansami, najdłuższy z nich to 100 km.
Kiedy: sierpień
Strona: https://chudywawrzyniec.pl/
- Ultramaraton Babia Góra (Beskid Żywiecki)
Trasa wiedzie wokół jednej z najtrudniejszych (i najpiękniejszych, bo blisko nas!) górskich tras w Polsce – Babiej Góry. Dystans wynosi do 100 km. Do wyboru trasy: 2 x Babia Góra, 3 x Babia Góra, 4 x Babia Góra, 5 x Babia Góra i 6 x Babia Góra.
Kiedy: wrzesień
strona: https://ultrababia.pl/
- Bieg 7 Dolin (Festiwal Biegowy w Krynicy) (Beskid Sądecki)
Jedna z najbardziej prestiżowych imprez biegowych w Polsce. Główny bieg na 100 km prowadzi przez Beskid Sądecki – z Przechyby do Piwnicznej.
Kiedy: wrzesień
- Łemkowyna Ultra-Trail (Beskid Niski)
Popularny bieg, odbywający się na dystansach od 30 km do 150 km. Trasa wiedzie przez malownicze i dzikie tereny Beskidu Niskiego.
Kiedy: październik
Strona: https://www.ultralemkowyna.pl/
- ZUK – Zimowy Ultramaraton Karkonoski (Karkonosze)
Ultramaraton zimowy, który odbywa się w Karkonoszach. Bieg cieszy się dużą popularnością wśród miłośników trudnych warunków pogodowych.
Kiedy: luty
Strona: https://ultramaratonkarkonoski.pl/
- Beskidy Ultra Trail (Beskid Śląski i Żywiecki)
Trasy biegną przez pasma górskie Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, a dystanse sięgają nawet 170 km.
Kiedy: czerwiec
Strona: https://www.beskidyultratrail.com/
- Supermaraton Gór Stołowych (Góry Stołowe)
Bieg, który odbywa się w jednym z najpiękniejszych rejonów Polski – Górach Stołowych. Trasa obejmuje dystanse do 60 km.
Kiedy: czerwiec
Strona: http://www.maratongorstolowych.pl/supermaraton/
Ultramaratony terenowe i leśne
Wśród maratonów terenowych i leśnych warto wyróżnić choćby Ultramaraton Karkonoski (50-60 km) czy Ultramaraton Zielonka Challenge (dystanse do 100 km), Ultra-Trail Małopolska (dystanse nawet do 240 km).
Ultramaratony, których trasa prowadzi drogą asfaltową
Supermaraton Kalisia (dystans do 100 km), Bałtyk-Bieszczady Tour (to co prawda szosowy ultramaraton rowerowy o dystansie aż 1008 km, ale jest również organizowana edycja biegowa o dystansie 100 km), Ultramaraton GWiNT Ultra Cross (do 160 km),
Biegi 24-godzinne w Polsce
Bieg 24-godzinny w Łodzi (biegacze mają 24 godziny na pokonanie jak największego dystansu na zamkniętej pętli), Bieg 24-godzinny w Pabianicach (bieg o podobnych zasadach jak ten w Łodzi, popularny wśród ultrasów, którzy chcą sprawdzić swoje możliwości wytrzymałościowe).
Co jeszcze z biegów ultra warto wziąć pod uwagę?
Ultra Mazury
Ultramaraton przez mazurskie lasy i jeziora, dostępne są dystanse 70 km, 100 km i inne.
Górska Korona Ultra
Seria biegów w różnych regionach Polski, które składają się na wyzwanie zdobycia Korony ultramaratonów.
Znane biegi ultra na świecie
No dobrze, teraz warto rzucić okiem na to, co w biegach ultra dzieje się na świecie. Jak się pewnie domyślacie, konkursów tego typu jest sporo, przygotowaliśmy pięć, które zbierają najwięcej tęsknych westchnień wśród biegaczy długodystansowych
Ultra-Trail du Mont-Blanc (UTMB) – Francja, Włochy, Szwajcaria
To jeden z najbardziej prestiżowych biegów ultra, odbywa się w Alpach wokół Mont Blanc, z dystansem około 170 km i 10,000 m przewyższeń.
Western States Endurance Run – USA
Najstarszy 100-milowy (czyli ok 160.93 km) bieg na świecie, odbywający się w Kalifornii. Trasa prowadzi przez Sierra Nevada. To bieg z dużymi wyzwaniami związanymi z wysoką temperaturą i trudnym terenem.
Marathon des Sables – Sahara, Maroko
To legendarne 250 km na pustyni w ciągu sześciu dni. Biegacze muszą być samowystarczalni, co czyni ten wyścig jednym z najtrudniejszych ultramaratonów na świecie.
Hardrock 100 – USA
Bardzo techniczny 100-milowy wyścig w Górach San Juan w Kolorado, słynący z ekstremalnych wysokości, stromych zboczy i nieprzewidywalnej pogody.
Comrades Marathon – RPA
Jeden z najstarszych ultramaratonów na świecie, odbywający się od 1921 roku. To 89 km pomiędzy miastami Durban i Pietermaritzburg, z olbrzymim historycznym znaczeniem i ogromnym zainteresowaniem w RPA.
Biegi ultra – treningi
Podstawą do tego, by zacząć myśleć o ultramaratonach jest udział we wcześniejszych biegach długodystansowych. Dla biegaczy ultra treningi nie są dodatkiem do codziennych obowiązków, one często nadają im rytm – pod treningi ustawia się pracę, wyjazdy, inne aktywności.
Co składa się na trening ultramaratończyków?
- Budowanie wytrzymałości, czyli długie biegi podczas których zwiększane są dystanse).
- Trening siłowy, którego celem jest wzmacnianie mięśni stabilizujących ciało oraz ćwiczenia funkcjonalne – także przygotowujące ciało na biegi w trudnym i niestabilnym terenie.
- Treningi terenowe po górach, lasach, szlakach, piasku: obejmują zbiegi i podbiegi, uczą dobrze gospodarować energią. Ważnym elementem tych treningów jest nauka nawigacji i orientacji w terenie.
- Trening interwałowy i szybkościowy, tu krótkie odcinki pokonywane są w szybkim tempie, pomaga to zwiększać i szybkość, i wydolność organizmu.
- Regeneracja i dobre (mądre) jedzenie – tak tak, to też część treningu!
- Trening mentalny przygotowujący głowę na zawody – niektórzy korzystają z wizualizacji, innym pomaga medytacja, jeszcze innym przechodzenie myślami przez trasę – tu każdy musi znaleźć sposób najlepszy dla (i na) siebie.
- Planowanie zawodów – czyli wszystko od pakowania po logistykę na trasie: analiza odcinków, punktów żywieniowych, momentów na zmianę odzieży, miejsc, w których łatwo zgubić szlak.
- Symulacja zawodów – bieg na dystansie zbliżonym do dystansu ultra – sprawdzenie strategii tempa, odżywiania, przyzwyczajenie się do warunków, temperatury i terenu.
UWAGA: Biegi ultramaratońskie to naprawdę ogromny wysiłek dla organizmu! Jeśli chcecie wziąć w nich udział, trenujcie pod okiem profesjonalistów. Tu nic nie warto robić na własną rękę.
Przydatne akcesoria na ultramaraton – nasz wybór
Jak się pewnie domyślacie, biegi ultra to grubsza sprawa do logistycznego ogarnięcia. Sprzęt gra ważną rolę w zapewnieniu nie tyle komfortu, co bezpieczeństwa. Poniżej nasza subiektywna lista sprzętu, który przyda się na biegach długodystansowych
- Plecak biegowy lub kamizelka do biegania
- Bidony lub soft flaski (albo plecak z bukłakiem)
- Kije trekkingowe (koniecznie składane)
- Odzież kompresyjna (wyposażycie się w nią u nas)
- Czapka, chusta lub opaska na głowę (te też znajdziecie w ATTIQ)
- Czołówka (na tym sprzęcie nie ma co oszczędzać!)
- Obuwie trailowe
- Żele energetyczne, batony i elektrolity
- Zegarek GPS
- Apteczka pierwszej pomocy
- Plecak ratunkowy (koc termiczny, plastry stripy)
- Odzież na zmienną pogodę
- Okulary przeciwsłoneczne
- Smar przeciw otarciom
- Krem z filtrem (nałożony wcześniej i do ponownego nałożenia co kilka godzin)
- Telefon komórkowy
- Mapy lub GPS
- Zapasowe skarpety i opatrunki na stopy
- Odblaski!
Choć ULTRA brzmi dumnie, a dystanse te budzą podziw (a czasami reakcje „to przecież niemożliwe), biegacze długodystansowi to jedne z najbardziej otwartych, życzliwych i pomocnych osób, jakie kiedykolwiek poznaliśmy. Lubimy trzymać się z nimi i zawodowo, i prywatnie. Nie jest łatwo dołączyć do grona ultrasów, ale jedno jest pewne: jeśli raz spróbujecie, najprawdopodobniej zostaniecie w tym towarzystwie na dłużej.
