Wełna merino – właściwości, czym jest najpopularniejszy ostatnio materiał?

Czym jest wełna merino?  Wyjaśnienie zaczniemy od historii. Przypomnijcie sobie wycieczki górskie z dzieciństwa: plecak ze stelażem, kanapki w białym papierze, herbata w termosie i on – polar – mięsisty, gruby, „nowoczesny”. Macie obrazek? Świetnie! A teraz powspominajcie młodzieńcze wyprawy – pierwsze wyjścia tylko ze znajomymi. Królowało poczucie beztroski, była niezależność, był też… goreteks.

Od kilku lat świat ubrań sportowych (zwłaszcza trekkingowych) zdominowała wełna merino. Czy podobnie jak polar i goreteks kiedyś, dzisiaj to ona ma swoje pięć minut? Czym jest? Na czym polega jej fenomen? Gdzie najlepiej kupować ubrania z merino? 

Wełna merynosów – czym jest?

Omawianie fenomenu merino warto zacząć od wyjaśnienia, czym tak naprawdę jest. Przede wszystkim jest… wełną owiec merynosów (stąd – jak się domyślacie – nazwa). „Merino” nie więc jest ani oznaczeniem jakości wełny, ani jej rodzaju. Nazwa „merino” wskazuje na zwierzę, z którego pochodzi wełna.

Fenomen wełny merynosowej

Merynos (zwierzę) jest doskonałym zbieraczem wszystkiego, co zielone i co da się zjeść. Bardzo łatwo przystosowuje się do warunków geograficznych. Początkowo wełna – o której właściwościach opowiemy poniżej – miała pomóc owcom przeżyć w trudnym klimacie. Po udomowieniu zwierzęta nie mogłyby jednak przetrwać bez regularnego strzyżenia ich przez właścicieli. Muszą być golone przynajmniej raz w roku. Jeśli zostanie to zaniedbane, nadmiar wełny może powodować u zwierząt problemy z poruszaniem się a nawet ślepotę.

Właściwości wełny merino

Włókna  wełny merynosa mają długość od 65 do 100 mm. Ale merynos merynosowi nierówny: te saksońskie produkują rocznie od 3 do 6 kg wełny, a baran Peppin Merino aż do 18 kg. Teraz uwaga: wełna merynosów ma na ogół średnicę mniejszą niż 24 mikrony (μm), średnica włosa ludzkiego to od 50 do 100 mikronów. Włókno merynosa ma średnicę od dwóch do nawet czterech razy mniejszą od średnicy włosa człowieka! Włókna wełny merino mają nie tylko małą średnicę, ale są również skręcone. Skręt sprawia, że pęcherzyki powietrza tworzą warstwę izolacyjną i blokują ujście na zewnątrz ciepła wytworzonego przez ciało.

Co wyróżnia merino od tradycyjnej wełny?

Oto trzy cechy, które dają wełnie merino niekwestionowane zwycięstwo nad tradycyjną wełną owczą:

1. Cieńsze włókna – dzięki naprawdę cienkim włóknom (przypominamy: jedna druga lub nawet jedna czwarta średnicy ludzkiego włosa) merynos nie gryzie, nie podrażnia skóry.
2. Lepsza „proporcja zagęszczenia włókien” – w wełnie pochodzenia merynosowego by ogrzać ciało nie potrzeba do tego tak dużo włókien jak w „zwykłej” wełnie. Możesz nosić skarpetki, które są jednocześnie cienkie i super ciepłe (podobnie zresztą jest z bielizną merino!)
3. Szybsze i sprawniejsze wyłapywanie wilgoci – merynos w tej kwestii radzi sobie zdecydowanie lepiej od wełny z innych owiec. Ubrania rzeczywiście zostają suche (nie gromadzą wilgoci ani z wewnątrz, ani z zewnątrz).

Merino jest włóknem na wszystkie sezony, a nie – jak powszechnie przyjęto – wyłącznie na mroźne zimy. Doskonale „pracuje” w letnich sukienkach, koszulach czy legginsach oraz – przede wszystkim ze względu na właściwości antybakteryjne i termiczne – w bieliźnie.

Czy wełna z merynosa gryzie?

Wełna merino zwykle nie gryzie – dlatego właśnie możecie spotkać na rynku ubrania, które mają jej w składzie nawet 95-100%.  Jak wspomnieliśmy – w przeciwieństwie do tradycyjnej wełny, włókna merino są bardzo cienkie – to sprawia, że jest ona miękka i przyjemna w dotyku. Osoby wrażliwe na gryzienie wełny zazwyczaj nie odczuwają dyskomfortu podczas noszenia ubrań z merino.

Ale uwaga! Jest kilka sytuacji, gdy merino może podrażnić:

• Gdy wybierzesz materiał z grubszego włókna. 
• Gdy wełna, przez jej nieodpowiednie tkanie, jest szorstka (lub gdy sprawiło to połączenie jej z nieodpowiednim włóknem syntetycznym).
• Gdy do produkcji wykorzystano chemikalia, które wywołały reakcję alergiczną skóry.
• Gdy wrażliwość skóry na dotyk jest wyższa (podwyższona wrażliwość może wynikać z wielu czynników: od fizjologicznych przez chorobowe po psychologiczne).

Jeśli obawiasz się, że wełna merino może Cię uczulić, zwróć uwagę na:

• grubość włókna, często podana jest w opisie: im mniejsza średnica, tym lepiej;
• certyfikaty potwierdzające produkcję bez wykorzystania szkodliwych substancji chemicznych (np. certyfikat OEKO-TEX®);
• dotychczasowe doświadczenia z marką, od której chcesz kupić ubranie merino – w ATTIQ szyjemy z materiałów, których jesteśmy pewni. Jeśli do tej pory nasze tkaniny nie podrażniały Twojej skóry prawdopodobnie i ta z wełną merino będzie dla Ciebie przyjemna. 

Pamiętaj, że przed zakupem ubrania z merino możesz je przymierzyć i sprawdzić, czy noszenie nie powoduje dyskomfortu (w sklepie stacjonarnym zrobisz to od razu, w sprzedaży wysyłkowej – po otrzymaniu paczki, której zawartość możesz zwrócić).

Ubrania z wełny merynosa – jakie mają zalety?

Teraz będzie mało obiektywnie, ale skupimy się na tym, co naszym zdaniem w merino najlepsze.

Ubrania z włókien merynosa są lekkie – Jeśli przetestujecie następujące „drugie warstwy”: bawełnianą, mięsistą bluzę oraz bluzę merino, gwarantujemy, że poczujecie różnicę. Opcja druga jest o wiele lżejsza. Jeśli dołożycie do tego to, jak często każdą z nich trzeba prać, okazuje się, że jedna bluza merino z powodzeniem może zastąpić kilka bawełnianych. Tę różnicę naprawdę widać w plecaku i w konsekwencji – czuć na ramionach.

W perspektywie czasu – oszczędność pieniędzy – ubrania z włókien merynosa są droższe od tych z samych syntetyków, ale trwalsze i spełniające funkcje ubrań, które musielibyście dokupić (np. bielizny termicznej). Oszczędzacie też na kosztach prania – ubrania sportowe zazwyczaj prane są oddzielnie, na specjalnym trybie – te z włókien merynosa wystarczy po aktywności fizycznej wywietrzyć, a przeprać wyłącznie kilka razy w sezonie.

Ubranie przyjazne planecie – wełna merino to produkt, który jest w stu procentach naturalny i biodegradowalny. Jasne – w tych z domieszkami syntetycznymi sprawa wygląda już nieco inaczej. Uważamy jednak, że to naprawdę dobry krok w stronę zmiany.

Daje ciepło oraz izoluje: tak jak wspomnieliśmy, włókna merynosa budują cienką warstwę, która izoluje nagrzane przez ciało powietrze i jednocześnie chroni przed zimnem z zewnątrz. Ważne jednak jest to, że merino nie zatrzymuje wilgoci! Sprawnie ją odprowadza i zostawia skórę suchą. 

Jest miękka i nie gryzie: w przeciwieństwie do innych rodzajów wełny (na przykład tej z „polskich” owiec), merino jest miękka i przyjemna w dotyku. Delikatne włókna nie podrażniają skóry. Na ubrania z merynosów często decydują się matki wybierające odzież dla dzieci (nawet dla noworodków).

Oddycha: wełna merino wchłania wilgoć z powierzchni (spoconej!) skóry i odparowuje ją na zewnątrz – nosząc ubrania z tym włóknem w składzie, chronicie się przed wychłodzeniem i problemami dermatologicznymi.

Nie trzeba jej często prać, jest antybakteryjna i nie zatrzymuje zapachów: włókna merino pokryte są lanoliną – naturalną substancją o właściwościach antybakteryjnych. Zapobiega rozwojowi bakterii: nie wchodzą w reakcje z wydzielinami ciała (potem), dzięki czemu nie powstają nieprzyjemne zapachy.

Daje naturalną ochronę przed promieniowaniem UV (i tak – można ją nosić również latem).

Ma właściwości termoregulacyjne – w lecie daje chłód, zimą – docieplenie.

Naprawdę szybko schnie – jeśli już zdecydujecie się wyprać ubranie merino, wyschnie w kilka godzin.

Wady wełny merino – co nas gryzie?

Wyższe ceny ubrań – tak, ubrania z merynosa są droższe od tych z włókien syntetycznych, ale o tym, dlaczego warto ponieść takie koszty, wspomnieliśmy powyżej.

Pielęgnacja, której trzeba pilnować – wełna nie lubi wysokich temperatur, chemii oraz niewłaściwego rozwieszania. Jeden zły ruch i ubranie nadaje się dla siostrzeńca lub ośmioletniej córki przyjaciółki.

„Bum” na merino, który sprawia, że sporo firm stosuje nieetyczne zagrania – określenia typu wool-blend (czyli z domieszką wełny) i podobne, mylące klienta, czasami trudno dotrzeć do dobrego pod względem jakości ubrania z włókien merynosa.

Jak pielęgnować wełnę merino?

Przede wszystkim: CZYTAJ METKI!  Ubrania z merynosów mogą mieć różne składy oraz zawierać także włókna syntetyczne zapewniające im trwałość, odporność na mechacenie oraz szybki powrót do stanu sprzed namoczenia.

Jak prać ubrania z wełny merynosa

• Pierz rzadko. Większość ubrań z merino wystarczy wietrzyć na świeżym powietrzu.
• Pierz ręcznie w letniej wodzie (chyba że producent pozwoli inaczej). Jeśli ubranie jest zabrudzone, należy je prać ręcznie w letniej wodzie (do 30°C) z użyciem delikatnego płynu do prania wełny.
• Jeśli pierzesz w pralce, wybierz program do prania wełny lub prania ręcznego. Wlej delikatny płyn i ustaw niskie wirowanie (maksymalnie 400 obr./min).
• Im prościej, tym lepiej. Nie używaj wybielaczy ani płynów do zmiękczania tkanin. 
• Nie wieszaj, bo rozciągniesz. Po praniu ubrania z merino odciśnij nadmiar wody i rozłóż je na płasko do wyschnięcia (na suszarce, na płytkach ogrzewanych „podłogówką” lub na ręczniku). 

Prasowanie odzieży merino

• Możesz prasować, ale rób to ostrożnie. Używaj niskiej temperatury i pary.
• Jeśli prasujesz – prasuj po lewej stronie. Możesz też prasować po lewej stronie i przez ściereczkę bawełnianą. 

Przechowywanie ubrań z wełny merino

• Przechowuj w suchym i przewiewnym miejscu. Możesz też włożyć ubrania do specjalnych przewiewnych worków lub kartonów.
• Chroń przed molami. W szafie lub komodzie warto zostawić w lawendę lub specjalne środki odstraszające szkodniki.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Do prania ubrań z merino (aby przywrócić naturalne właściwości wełny) można dodać kilka kropel lanoliny (do kupienia w internecie) lub specjalnego płynu do prania odzieży z merynosa.  

Jeśli ubranie z merino się zmechaci, meszek można usunąć golarką do swetrów.

Jakie produkty z wełny merynosów wybrać? 

O poradę zapytaliśmy Agnieszkę Domałacną – brand managerkę ATTIQ: 

Jeśli szukacie solidnie uszytych ubrań merino w przystępnej cenie, rozglądajcie się wśród tych tworzonych przez polskich producentów z doświadczeniem w szyciu odzieży sportowej. W ubraniach merino liczą się kwestie takie jak dostawca tkaniny, jej jakość, odpowiednie krojenie i szycie. To musi być przypilnowane – a marki sportowe to robią. Zwróćcie uwagę na polskie firmy. Często szyją ubrania, które jakością mogą konkurować z największymi brandami.

Gdybyśmy mieli odpowiedzieć na pytanie, od czego zacząć kompletowanie szafy merino, kolejność wyglądałaby następująco:

1. bielizna termiczna (legginsy, T-shirt merino),
2. czapka i skarpety,
3. bluzka z długim rękawem,
4. bielizna (majtki, stanik sportowy),
5. Koszula merino.

Ubrania merino ATTIQ znajdziecie w naszym sklepie internetowym oraz sprzedaży stacjonarnej. Wpadnijcie po drodze w góry!